Op 14 en 15 december zijn de Literaire Vertaaldagen. Op 14 december is er een symposiumdag. Het thema dit jaar is: ‘Schaduw of schijnwerper – de zichtbaarheid van de vertaler.’

Als ik moet kiezen tussen schaduw of schijnwerper, ga ik voor schijnwerper. Als boekvertaler ben je niet de auteur. Dat snap ik uiteraard ook wel. Ik hoef dan ook niet met mijn naam op de cover. Toch ben ik maanden met zo’n boek bezig. Ik duik er helemaal in en probeer er echt iets moois van te maken. Daar wil ik graag wel de waardering voor. Ook wil ik dat mensen weten dat ik vertaal. Zo kom ik aan nieuwe opdrachtgevers!

Media
Als er in een krant een bespreking van een vertaling staat en het prachtige taalgebruik, de lekkere leesbaarheid en de vlotte schrijfstijl worden geroemd… dan mag je er als recensent best wel even bij vermelden dat het een vertaling is. Het leest misschien zo gemakkelijk dat je helemaal niet doorhebt dat het een vertaling is. En juist dat is de verdienste van de vertaler! Zet de naam van de vertaler erbij (Nrc en nrc.next doen dit al) en vermeld ook dat het goed vertaald is.

Uitgeverijen
Ik werk voor verschillende uitgeverijen. Ik heb bij alle uitgeverijen heel leuk contact met de mensen die er werken. Toch is de cultuur bij uitgeverijen vaak zo dat alles om de auteur draait en dat de vertalers bijvoorbeeld niet genoemd worden op de website of in de brochures. Die brochures zijn bedoeld voor boekhandels en die hebben niets met de naam van een vertaler. Maar ze staan vaak ook voor het publiek online en de brochure van de ene uitgever wordt uiteraard door de andere uitgever bestudeerd. Dat weet ik nog van toen ik zelf bij een uitgever stage liep. De folders van de concurrenten worden grondig bestudeerd. Als mijn naam daar bij staat, is dat voor mij gunstig!

Doe-het-zelf
Degene die het beste voor naamsbekendheid en schijnwerpers kan zorgen, is de vertaler zelf! Ik doe dat onder ander met mijn website. Onder het kopje Vertalingen zie je mijn portfolio en ik blog ook regelmatig over mijn vertaalwerk. Ik vind het leuk om een kijkje achter de schermen te geven. Hierdoor krijg ik veel reacties van lezers. Vooral naar aanleiding van de tienerboeken die ik vertaal. Meiden mailen mij met de vraag wanneer het volgende deel uitkomt of of ik weet hoe de jongen op de cover van het boek heet. Ik verwijs ze netjes naar de uitgever, maar het is toch leuk dat ze mij vinden!

Ook zie je op mijn website wat ik nog meer allemaal doe. De klanten voor wie ik vertaal, zien zo dat ik ook schrijf en correctiewerk en zakelijke vertalingen doe. Dit heeft me al regelmatig opdrachten opgeleverd.

Een praktijkvoorbeeld: een uitgever waar ik mee aan het mailen was over een boekvertaling mailde me dat ze op het moment niets voor me hadden, maar dat ze op mijn site zagen dat ik ook corrigeer. Ik heb nu al een aantal correctie-opdrachten voor deze uitgeverij gedaan.

Social media
Ja, ik twitter en ik facebook en ik zit op LinkedIn. Heb je daar nou echt iets aan? Ja! Social media is vooral een kwestie van doen. Een account aanmaken en gaan zitten wachten, levert natuurlijk niets op. Doe mee aan #vertaalpraat op vrijdagochtend en discussieer met ander vertalers. Kijk eens op de Facebook of Twitter van Taaldieren (door collega’s Anne, Anne Marie en mijzelf opgericht). Hier vind je vaak opdrachten. Ook organiseren we borrels, waar je collega’s ontmoet. Dit leidt vaak tot nieuwe samenwerkingen en nieuwe opdrachten.

Een praktijkvoorbeeld: een vertaler die ik ken van een Taaldierenborrel krijgt een nieuwe opdracht maar is hier zelf te druk voor. Ze verwijst door naar mij en ik kan de opdracht vervolgens doen.

Maak een lijst met vertalers aan op Twitter. Twitter over je werk. Laat het weten als je ruimte hebt voor nieuwe opdrachten. Zet foto’s van je laatste boekvertaling op je zakelijke Facebookpagina. Kortom: laat weten dat je er bent. Uitgevers, vertaalbureaus en al hun medewerkers twitteren en facebooken ook en voor je het weet, klikt iemand naar aanleiding van jouw tweet op je site en krijg je een mail met een opdracht. Dat is mij meerdere malen overkomen.

Een praktijkvoorbeeld: vorige week begon ik op mijn (zakelijke) Facebookpagina een discussie over de tarieven voor (algemeen) boekvertalers, met als gevolg: een leuke nieuwe opdracht!

Dus vertalers: laat van je horen!

Lees meer over dit thema:

• Een artikel van Jeanne Holierhoek over de zichtbaarheid van de vertaler
• Een column van Joost Nijsen over de waardering voor vertalers
• Het derde nummer van Schreef, het tijdschrift van het Letterenfonds, met naast het artikel van Jeanne Holierhoek nog een artikel van Rolf Erdorf over de zichtbaarheid van de vertaler