[Taalkwestie] De apostrof

Taalregels die moeilijk te onthouden zijn en vaak misgaan: ik leg ze voor je uit! Vandaag: de apostrof.

Die arme apostrof… hij heeft het zwaar te verduren. Mensen snappen hem niet en hij wordt te pas en te onpas misbruikt. En het is ook lastig. Hij kan bij zowel de bezitsvorm als de meervoudsvorm voorkomen, maar niet altijd!

Net als bij spatiegebruik, is apostrofgebruik anders in het Nederlands dan in het Engels. In het Engels zeg je Jim’s bike en Barbie’s wedding. In het Nederlands is het Jims fiets en Barbies bruiloft.

Een s aan het woord vast
Je gebruikt in het Nederlands een ‘s’ om bezit aan te geven. ‘De fiets van Elsbeth’ is Elsbeths fiets. Eigenlijk is de regel heel gemakkelijk: plak een ‘s’ aan het woord vast. Moeders appeltaart, Miekes boot, Chantals huisEllens plan.

Uitspraak
Maar… (er is altijd een maar): als de uitspraak van het woord in het gevaar komt door toevoeging van de s, gebruik je ‘s (apostrof s).

Voorbeeld: oma’s boek, Brenda’s huis. Als je dit niet doet, zou er ‘Brendas huis’ staan en dat spreek je anders uit. Dit is het geval bij één klinker die ‘lang’ wordt uitgesproken. Bij korte klinkers hoeft het dus niet! Janines boot kun je niet verkeerd uitspreken. Tantes bruiloft ook niet. Ook is het Shirleys droom en Disneys film.

Een woord op een sisklank
Eindigt een woord al op een ‘s’ of op een sisklank? Dan zet je alleen een apostrof. Frans’ nieuwe huis, Jos’ brilHans’ computer en Bridget Jones’ Dagboek (anders dan in het Engels, waar het Bridget Jones’s Diary is). Een ‘x’ of ‘ce’ is ook een sisklank dus het is Max’ fiets en Joyce’ boek. Een naam als ‘George’ eindigt ook op een sisklank, dus het is George’ boek.

Wit versus groen
Om het allemaal nog verwarrender te maken, hanteert het Witte Boekje iets andere regels dan het Groene Boekje. Volgens de Witte Spelling zou je bij een ‘doffe’ e wel een apostrof moeten gebruiken en wordt het dus Anneke’s fiets, tante’s taart en Balkenende’s kabinet. Ik houd zelf de Groene Spelling aan. Wel zo overzichtelijk.

Meervoud
Een meervoud maak je in het Nederlands niet altijd met een ‘s’, maar als je dit wel doet, kan het ook voorkomen dat je de apostrof nodig hebt. Eigenlijk geldt hier dezelfde regel: komt de uitspraak in gevaar, dan gebruik je een apostrof. Het is dus hobby’s en cafés (met de ‘s’ eraan vast, omdat je de ‘é’ niet verkeerd uit kunt spreken).

Twijfel
Kijk bij twijfel in het Groene Boekje (voorin staan taalregels) of op Onze Taal.

Klik hier voor meer blogs over taal.