Taalregels die moeilijk te onthouden zijn en vaak misgaan: ik leg ze voor je uit! Vandaag: onjuist spatiegebruik, ook wel ‘de Engelse ziekte’ genoemd.
In het Engels schrijf je vrijwel alles los. Hour registration, hair products, candy bar, internet usage, computer screen etc. In het Nederlands niet!
Bijvoeglijk naamwoord
Laat er geen misverstand over bestaan: bijvoeglijk naamwoorden hoeven niet aan een zelfstandig naamwoord vast. Het is ‘rode trui’, ‘mooie fiets’, ‘verantwoordelijke commissie’, ‘digitale klok’, en ‘middelbare school.’
Samenstelling: aan elkaar
Als het echter een samenstelling is, schrijf je woorden in de regel aan elkaar.
Het is dus: computerscherm, internetgebruik, haarproduct, onafhankelijke burgerpartij, stressbestendig, kortetermijngeheugen, langetermijnplanning, damesfiets, herenkapper, rijtjeshuis, ceremoniemeester (bij Barbie’s Bruiloft met een spatie geschreven. Over de verkeerde apostrof in de titel van het programma in een volgende blog meer) en huiswerkbegeleiding (Ik werkte ooit bij een ‘huiswerk instituut’ dat ‘faalangst training’ en ‘studie coaching’ gaf. Ook voor het ‘basis onderwijs’).
Onthoud: bij twijfel, aan elkaar! Trek je niets aan van de spellingscontrole in Word, want die wil graag dat je alles los schrijft. De uitzondering op de regel: als het de leesbaarheid ten goede komt, mag je een streepje zetten.
Lastige samenstellingen
Soms is het erg lastig. Wat doe je bijvoorbeeld als je een langere samenstelling wilt maken, waar ook een bijvoeglijk naamwoord in zit? Een liefhebber van Franse kaas (los, want ‘Franse’ is een bijvoeglijk naamwoord), noem je een Fransekaasliefhebber. Dit staat misschien wat vreemd, maar Franse kaasliefhebber is weer iets heel anders. Tweede Kamerlid en Albert Heijnfiliaal moeten los omdat dat eigennamen zijn.
Wordt het te ingewikkeld? Omschrijf dan wat je wilt zeggen. Zeg ‘de cijfers van het derde kwartaal’ in plaats van ‘derdekwartaalcijfers’.
Afkortingen
Met afkortingen is het ook vaak lastig. Wifinetwerk is correct, maar Wifi-netwerk mag ook. Vip-tribune en viptribune zijn ook allebei correct.
Zoek het op
Kom je er niet uit? Zoek het op! Ik gebruik zelf Van Dale, Het Groene Boekje en het Trouw Schrijfboek. Online zoek ik op Onze Taal, waar duizenden voorbeelden staan van lastige taalkwesties.
S.O.S.
De website Signalering Onjuist Spatiegebruik registreert de meest grappige en opvallende spatiefouten. ‘Veel diarree gevallen’, ‘konijnen hokken’, ‘bezoekers passen’, ‘weg om legging’ en ‘Nijntje kussen’: het is verbazingwekkend hoe vaak kranten en grote bedrijven dit fout doen!