[Taalkwestie] Rijks Museum en Bauer’s Zigeunernacht

Ik doe zo mijn best met de rubriek Taalkwestie… Ik bedoel, ik had niet verwacht dat mijn blogs over onjuist spatiegebruik en de apostrof de wereld zouden veranderen. Maar ik hoopte het stiekem wel een beetje. Helaas struikelde ik de afgelopen weken over de taalfouten.

Rijksmuseum
Het Rijksmuseum heeft een nieuw logo. In dat logo staat een spatie. Rijks Museum, staat er nu. De ontwerper zegt dat dit bewust is gedaan, omdat iedereen het museum liefkozend ‘Het Rijks’ noemt. Tja… ik vind het een slap excuus. Het lijkt nu net of het een museum van Rijk is.

Bauer
Frans Bauer heeft een nieuw programma: Bauer’s Zigeunernacht. Hebben we dan niets geleerd van het apostrofdrama Barbie’s Bruiloft? Barbie zelf in ieder geval niet, want volgende week begint haar nieuwe programma Barbie’s Baby. Met wéér een overbodige apostrof (maar met een baby!).

Voorbeeldfunctie
Grote bedrijven hebben een voorbeeldfunctie. Als dit soort fouten worden blijven gemaakt, leren we het natuurlijk nooit! Stel dat Henk uit Almelo achter de computer zijn verjaardagsuitnodigingen aan het schrijven is. ‘Henks verjaardagsfeestje!’ typt hij als onderwerp van zijn mail. ‘Moet daar niet ergens een apostrof in?’ zegt zijn vrouw Cora. ‘Nee, hoor,’ zegt Henk. ‘Jawel! Kijk maar: Bauer’s Zigeunernacht. Dat moet!’ O ja, denkt Henk. Er moet een apostrof in. En een spatie. Dat doen mensen ook vaak. ‘Henk’s verjaardags feestje!’ schrijft hij uiteindelijk.

Scheiding
Ik geef de moed niet op! Ik blijf taalkwesties aan de kaak stellen, in de hoop dat Barbies Postnatale Depressie en Barbies Scheiding straks wel goed gespeld zijn!

Klik hier voor meer blogs over taal.

[Taal] Ik moet uw partnerschap

Soms is spam gewoon poëtisch mooi:

Goedemorgen

ik moet uw partnerschap:

Ik ben contact met u op deze manier als gevolg van de noodzaak en de urgentie van deze transactie. Ik ben een manager van een bank in China en een financieel adviseur van Staten voor particuliere investeerder in mijn Bank.

De transactie betrekking heeft op een grote storting totaal 17,3 miljoen dollar (17 miljoen, drie honderd duizend dollars van de V.S.) van de klant van een dood zonder eventuele nabestaanden of zal van testerment.

Ik verzeker u dat deze transactie 100% risicoloos is en legaal in overeenstemming met de wetten van het land geschiedt.

Zodra ik een antwoord krijgt van de vermelding van uw belangstelling, ik u zal geven volledige details van deze transactie en delen zullen 50% / 50%.

Neem contact met mij op mijn privй e-mail voor vragen en verduidelijkingen.

Met vriendelijke groet

Jan Yiu

[Taalkwestie] Ten slotte of tenslotte

Taalregels die moeilijk te onthouden zijn en vaak misgaan: ik leg ze voor je uit! Vandaag: tenslotte en ten slotte.

Ten slotte
Als je ‘tot slot’ bedoelt, is het ‘ten slotte’, met een spatie. ‘Ten slotte wil ik het nog even hebben over de watersnood in België.’ Of: ‘We schrijven ten slotte nog een paragraaf over taal.’

Tenslotte
Je zegt ‘tenslotte’ – zonder spatie – als je ‘per slot van rekening’ bedoelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben tenslotte geen miljonair, ‘We weten tenslotte nog niet hoe dit gaat uitpakken’ of ‘Ze is tenslotte nog maar een kind.’

Klik hier voor meer taalkwesties.

[Taalkwestie] De apostrof

Taalregels die moeilijk te onthouden zijn en vaak misgaan: ik leg ze voor je uit! Vandaag: de apostrof.

Die arme apostrof… hij heeft het zwaar te verduren. Mensen snappen hem niet en hij wordt te pas en te onpas misbruikt. En het is ook lastig. Hij kan bij zowel de bezitsvorm als de meervoudsvorm voorkomen, maar niet altijd!

Net als bij spatiegebruik, is apostrofgebruik anders in het Nederlands dan in het Engels. In het Engels zeg je Jim’s bike en Barbie’s wedding. In het Nederlands is het Jims fiets en Barbies bruiloft.

Een s aan het woord vast
Je gebruikt in het Nederlands een ‘s’ om bezit aan te geven. ‘De fiets van Elsbeth’ is Elsbeths fiets. Eigenlijk is de regel heel gemakkelijk: plak een ‘s’ aan het woord vast. Moeders appeltaart, Miekes boot, Chantals huisEllens plan.

Uitspraak
Maar… (er is altijd een maar): als de uitspraak van het woord in het gevaar komt door toevoeging van de s, gebruik je ‘s (apostrof s).

Voorbeeld: oma’s boek, Brenda’s huis. Als je dit niet doet, zou er ‘Brendas huis’ staan en dat spreek je anders uit. Dit is het geval bij één klinker die ‘lang’ wordt uitgesproken. Bij korte klinkers hoeft het dus niet! Janines boot kun je niet verkeerd uitspreken. Tantes bruiloft ook niet. Ook is het Shirleys droom en Disneys film.

Een woord op een sisklank
Eindigt een woord al op een ‘s’ of op een sisklank? Dan zet je alleen een apostrof. Frans’ nieuwe huis, Jos’ brilHans’ computer en Bridget Jones’ Dagboek (anders dan in het Engels, waar het Bridget Jones’s Diary is). Een ‘x’ of ‘ce’ is ook een sisklank dus het is Max’ fiets en Joyce’ boek. Een naam als ‘George’ eindigt ook op een sisklank, dus het is George’ boek.

Wit versus groen
Om het allemaal nog verwarrender te maken, hanteert het Witte Boekje iets andere regels dan het Groene Boekje. Volgens de Witte Spelling zou je bij een ‘doffe’ e wel een apostrof moeten gebruiken en wordt het dus Anneke’s fiets, tante’s taart en Balkenende’s kabinet. Ik houd zelf de Groene Spelling aan. Wel zo overzichtelijk.

Meervoud
Een meervoud maak je in het Nederlands niet altijd met een ‘s’, maar als je dit wel doet, kan het ook voorkomen dat je de apostrof nodig hebt. Eigenlijk geldt hier dezelfde regel: komt de uitspraak in gevaar, dan gebruik je een apostrof. Het is dus hobby’s en cafés (met de ‘s’ eraan vast, omdat je de ‘é’ niet verkeerd uit kunt spreken).

Twijfel
Kijk bij twijfel in het Groene Boekje (voorin staan taalregels) of op Onze Taal.

Klik hier voor meer blogs over taal.


[Taalkwestie] Onjuist spatiegebruik

Taalregels die moeilijk te onthouden zijn en vaak misgaan: ik leg ze voor je uit! Vandaag: onjuist spatiegebruik, ook wel ‘de Engelse ziekte’ genoemd.

In het Engels schrijf je vrijwel alles los. Hour registration, hair products, candy bar, internet usage, computer screen etc. In het Nederlands niet!

Bijvoeglijk naamwoord
Laat er geen misverstand over bestaan: bijvoeglijk naamwoorden hoeven niet aan een zelfstandig naamwoord vast. Het is ‘rode trui’, ‘mooie fiets’, ‘verantwoordelijke commissie’, ‘digitale klok’, en ‘middelbare school.’

Samenstelling: aan elkaar
Als het echter een samenstelling is, schrijf je woorden in de regel aan elkaar.

Het is dus: computerscherm, internetgebruik, haarproduct, onafhankelijke burgerpartij, stressbestendig, kortetermijngeheugen, langetermijnplanning, damesfiets, herenkapper, rijtjeshuis, ceremoniemeester (bij Barbie’s Bruiloft met een spatie geschreven. Over de verkeerde apostrof in de titel van het programma in een volgende blog meer) en huiswerkbegeleiding (Ik werkte ooit bij een ‘huiswerk instituut’ dat ‘faalangst training’ en ‘studie coaching’ gaf. Ook voor het ‘basis onderwijs’).

Onthoud: bij twijfel, aan elkaar! Trek je niets aan van de spellingscontrole in Word, want die wil graag dat je alles los schrijft. De uitzondering op de regel: als het de leesbaarheid ten goede komt, mag je een streepje zetten.

Lastige samenstellingen
Soms is het erg lastig. Wat doe je bijvoorbeeld als je een langere samenstelling wilt maken, waar ook een bijvoeglijk naamwoord in zit? Een liefhebber van Franse kaas (los, want ‘Franse’ is een bijvoeglijk naamwoord), noem je een Fransekaasliefhebber. Dit staat misschien wat vreemd, maar Franse kaasliefhebber is weer iets heel anders. Tweede Kamerlid en Albert Heijnfiliaal moeten los omdat dat eigennamen zijn.

Wordt het te ingewikkeld? Omschrijf dan wat je wilt zeggen. Zeg ‘de cijfers van het derde kwartaal’ in plaats van ‘derdekwartaalcijfers’.

Afkortingen
Met afkortingen is het ook vaak lastig. Wifinetwerk is correct, maar Wifi-netwerk mag ook. Vip-tribune en viptribune zijn ook allebei correct.

Zoek het op
Kom je er niet uit? Zoek het op! Ik gebruik zelf Van Dale, Het Groene Boekje en het Trouw Schrijfboek. Online zoek ik op Onze Taal, waar  duizenden voorbeelden staan van lastige taalkwesties.

S.O.S.
De website Signalering Onjuist Spatiegebruik registreert de meest grappige en opvallende spatiefouten. ‘Veel diarree gevallen’, ‘konijnen hokken’, ‘bezoekers passen’, ‘weg om legging’ en ‘Nijntje kussen’: het is verbazingwekkend hoe vaak kranten en grote bedrijven dit fout doen!

[Taalkwestie] EK-pool!

Er bestaat nogal wat verwarring over pool / poule. Ik zal het even ophelderen.

  • Je doet mee aan een EK-pool.
  • Nederland zit in de poule met Denemarken.
  • Tenzij er een pool party is. In dat geval kunnen ze met poulegenoten in de pool belanden.
  • Het EK is in Polen.
  • We zitten niet met Polen in een poule.
  • Wel kun je met Polen een pool doen.

Een dagje Tekstnetwerken

O, wat is het toch fijn om een dag met vakgenoten door te brengen…

Gisteren was ik bij Tekstnetwerken, het tweejaarlijkse evenement van Tekstnet, de beroepsvereniging van tekstschrijvers. Ik ben (nog) geen lid van Tekstnet, maar omdat ik mij meer wil gaan richten op commercieel tekstschrijven, leek het mij een nuttige dag. En dat was het ook!

Confronterend
Het begon met een workshop ‘Zet jezelf op de kaart’ van Saskia Postma met veel nuttige tips over hoe je klanten het beste kunt bereiken. We moesten in tweetallen opdrachten doen en dat was best confronterend. Hoe leg je in 30 seconden uit wie je bent, wat je doet en waar je voor staat? Waar krijg je de meeste complimenten over? Waarom? Best moeilijk…

Salade
In de lunchpauze deed ik een miniworkshop creatief schrijven. We bedachten vele variaties op de kleur rood (van brandweerrood tot kwetsbaar rood), schreven een ‘elfje’ (een gedicht van elf woorden) en een recept voor een salade met ongewone ingrediënten.

Ekster
Daarna was het tijd voor het Griezelkabinet, de workshop eindredactie van Arjan Berben. Veel monsters van teksten… heerlijk griezelen. Goede tips van Arjan: ‘Wees een ekster. Ga voor de glinstertjes in de tekst.’ En: ‘Vraag jezelf af: durf ik dit in een vol stadion voor te dragen?’

Heldin
Paulien Cornelisse (die van Taal is zeg maar echt mijn ding) sloot de dag af. Ik ben een groot fan van Paulien en ik vond het dan ook geweldig. Ik liep later nog langs haar, maar ik durfde niets te zeggen… (Paulien: als je dit leest: je bent mijn heldin, dat wilde ik zeggen).

Ontmoetingen
Misschien wel het meest waardevolle van de dag: de ontmoetingen. Met fulltime tekstschrijvers, maar ook met journalisten, vertalers, vormgevers, communicatie-adviseurs, mensen die cursussen geven… Inspirerend allemaal! Hoe breid ik mijn bedrijf uit? Hoe vind ik de juiste klanten? Genoeg stof tot nadenken…

Meer gezelligheid met collega’s? Kom naar de borrel van Taaldieren op 15 juni in Utrecht! Zie onze Twitter- en Facebookpagina voor details.


Simpele vraag, simpele site

Ik hou van eenvoudige sites met één enkel doel. Zonder te veel opsmuk, met grote letters en een duidelijke boodschap.

Nog een paar dilemma’s:

Tot slot:

Iemand nog toevoegingen? Of een briljant idee voor een site?

Nom nom nom

Ik weet niet wanneer het is gebeurd en ik weet ook niet waarom, maar ineens typen mensen geen ‘jammie’ of ‘jam jam jam’ of ‘mmmm’ meer als ze iets lekker vinden (om te eten, bedoel ik dan) maar ‘nom nom nom’. ‘Nom nom nom’ is het geluid dat koekiemonster maakt als hij eet. Naar het schijnt. Ik hoor er nooit ‘nom nom nom’ in maar meer ‘mwamwammwam’.

Continue reading