Toch grappig hoe het universum werkt. Een paar weken nadat ik een blog over een van mijn favoriete boeken allertijden, The Time Traveler’s Wife, had geschreven, kreeg ik het verzoek of ik auteur Audrey Niffenegger wilde interviewen naar aanleiding van haar nieuwe boek. Dat sloeg ik natuurlijk niet af!

Ik had een afspraak met haar in de bibliotheek van het Ambassade Hotel aan de Herengracht in Amsterdam. Het stond er vol boekenkasten, wat je natuurlijk ook mag verwachten van een ruimte die ‘bibliotheek’ heet. Het bijzondere aan deze bibliotheek is echter dat ieder exemplaar gesigneerd is. Van Donna Tart tot Isabelle Allende tot Dan Brown. Ze hadden hier allemaal interviews gegeven en boeken gesigneerd. Toch best bijzonder om daar te zijn!

Ook al was het het einde van een lange dag interviews, Audrey was ontzettend vriendelijk. We spraken bijna een uur en ik had veel te veel materiaal voor chicklit.nl. Het interview staat daar inmiddels op en deze versie gaat voornamelijk over haar nieuwe boek.

Maar ik had haar ook nog veel gevraagd over haar eerste boek, over haar schrijfproces en over haar graphic novels. Zonde om daar niets mee te doen, dus vandaar dat ik het nu nog op mijn eigen site zet. Het is een behoorlijk lang stuk, meer geschikt voor een tijdschrift dan voor op een website. Maar voor de liefhebbers (en mezelf) en omdat het boekenweek is, zet ik het er gewoon op. Enjoy!

Audrey Niffenegger:

Ik vond het zo jammer dat ik haar had vermoord

De vrouw van de tijdreiziger, de debuutroman van Audrey Niffenegger, was een enorm succes en is onlangs verfilmd. Het is een prachtig en meeslepend liefdesverhaal dat je na eenmaal gelezen te hebben, nooit meer zult vergeten. De tweeling van Highgate is Audrey’s tweede roman en deze is al net zo bijzonder. Ze was in Amsterdam en voor chicklit.nl sprak ik met haar over haar nieuwe roman, haar inspiratie en haar band met Nederland.

Voordat ik Audrey Niffenegger alles vraag over haar nieuwe roman, De tweeling van Highgate, wil ik het toch nog
even over De vrouw van de tijdreiziger hebben. Het boek is onlangs verfilmd, maar Audrey heeft de film niet gezien. Ze legt uit waarom: ‘Ik heb besloten om vast te houden aan mijn eigen ideeën over hoe alles eruit ziet. Films zijn zo overweldigend. Misschien vind ik het geweldig en misschien ook niet, maar als ik hem eenmaal gezien heb, kan ik niet meer terug en dat wil ik niet.’ Er wordt haar vaak gevraagd of er nog een vervolg komt op De vrouw van de tijdreiziger. ‘Maar soms is het beter om iets gewoon met rust te laten,’ zegt Audrey. ‘Heel veel mensen vragen mij waarom ik niet begin aan De dochter van de tijdreiziger, maar dat doe ik alleen als ik op een fantastisch idee kom.’

Wiskunde
De structuur van De vrouw van de tijdreiziger grenst aan hogere wiskunde. Er zijn zelfs fans die op internet tijdlijnen hebben gemaakt om beter te snappen hoe het in elkaar zit. Begrijp me niet verkeerd, het is niet lastig om te lezen, maar het is wel zo’n boek waarbij je je afvraagt hoe de auteur het in hemelsnaam klaar heeft gespeeld om te zorgen dat het allemaal klopt. Audrey werkte zelf ook met tijdlijnen. Ze probeert aan mij uit te leggen hoe het boek tot stand is gekomen: ‘Ik had twee tijdlijnen. Eén was voor Clare en de andere liet zien hoe Henry heen en weer sprong in de tijd. Zo kon ik zien waar hij vandaan kwam, wat hij nog ging doen en wat de lezer op dat moment wist. Het boek is dus geschreven in een andere volgorde. Wat erg belangrijk is, is het moment van de ‘reveal’, de geleidelijke verzameling van informatie door de lezer. Als je de hoofdstukken verschuift, krijg je een hele andere ervaring, want in bepaalde scènes weet je wat er eerder is gebeurd en weten de personages het nog niet, en soms weten de personages al wat er is gebeurd maar weet de lezer het nog niet.’

Spookverhaal
In De tweeling van Highgate verhuizen de Amerikaanse tweelingzusjes Julia en Valentina naar Londen, omdat ze het appartement van hun overleden tante Elspeth hebben geërfd. Elspeth was de tweelingzus van hun moeder, maar ze hebben haar nooit gezien. Er blijkt er een groot en duister familiegeheim te zijn, want waarom had de moeder van de tweeling geen contact met haar eigen tweelingzus? Bovendien kan de overleden Elspeth haar leven in Londen niet goed loslaten. Inderdaad, ik zal het al maar vast verklappen, want dit wordt vrijwel aan het begin van het boek duidelijk: De tweeling van Highgate is een beetje een spookverhaal. Elspeth is in het boek een geest. Bij De tweeling van Highgate maakt Audrey dus net als bij De vrouw van de tijdreiziger gebruik van bovennatuurlijke elementen in een verder erg realistisch verhaal.

Vermoord
Grappig genoeg was het helemaal niet haar bedoeling om een spookverhaal te schrijven. Audrey: ‘Ik begon met het personage Martin, een man die lijdt aan dwangneuroses en die nu slechts een bijrol heeft in het boek. Ik schreef over een groep excentrieke mensen in een appartementencomplex bij een begraafplaats, maar ik had geen idee wat ze daar allemaal deden. Ik bedacht Elspeth zodat de Amerikaanse tweeling een reden had om in dat dure appartement terecht te komen. Maar ik vond het zo jammer dat ik haar vermoord had, dus toen dacht ik: ze blijft erin. Ook had ik een soort gezamenlijk project nodig voor de bewoners van het appartement. Iets wat ze aan elkaar verbond. Zo is het dus ongepland een spookverhaal geworden.’

Omdat ik het zeg
Ik ga zelf altijd zo op in een boek dat ik me constant dingen afvraag als: ‘Waarom deed hij niet dit? Waarom gaat het niet zo? Waarom gingen ze niet gewoon weg?’ Ik besluit mijn kans te grijpen en Audrey de dingen te vragen waar ik aan het einde van De tweeling van Highgate nog lang over na heb gedacht. Waarom zit de geest van Elspeth gevangen in haar oude flat? Waarom vliegt ze niet gewoon naar buiten? En als zij gevangen zit in haar oude flat, waarom zitten de andere oude dode bewoners van de flat daar niet ook? Audrey heeft een kort en duidelijk antwoord voor me: Because I say so. Omdat ik het zeg. En ineens realiseer ik me hoe veel vrijheid en macht je als auteur eigenlijk hebt. Nadat ze ziet dat ik een beetje verbaasd ben over dit antwoord, besluit ze het uit te leggen: ‘Waarom zit ze vast in die flat? Dat is gewoon een van de bizarre beslissingen die ik als auteur heb gemaakt. Als je een roman schrijft, en vooral als je géén realist bent en magische elementen gebruikt zoals ik, stuit je constant op situaties waarin een verstandig persoon zou zeggen “Oh, maar dan doe je toch gewoon dit?” en dan zou het verhaal ineens anders lopen of afgelopen zijn. Soms moet je de confrontatie aangaan en de dingen gewoon anders doen. Je kan je afvragen waarom haar appartement niet vol geesten zit. Dat is tot op een bepaalde hoogte zo omdat ik het zeg. Elspeth is daar nog omdat ze nog niet weg wil. Het is aan de lezers om te bepalen of er een soort God aan verbonden is die dat heeft besloten of dat het haar eigen wil is.’

Begraafplaats
De plaats waar De tweeling van Highgate zich afspeelt, de begraafplaats Highgate Cemetery in Londen, is betoverend mooi. Het is een begraafplaats vol historie waar veel beroemde kunstenaars en schrijvers begraven liggen. Toen Audrey er zelf in 1996 voor het eerst was, werd ze gelijk verliefd. Voor het boek is ze er veel geweest om onderzoek te
doen. Op een gegeven moment wist ze er zo veel van, dat de beheerders vroegen of ze rondleidingen wilde geven. Audrey woont in Chicago, maar als ze in Londen is, geeft ze rondleidingen. Net als in het boek, zijn de beheerders van de begraafplaats in het echt ook niet zo blij met toeristen en media-aandacht: ‘Ik wist het van tevoren niet, maar ze krijgen daar erg veel aanvragen. Veel mensen willen er filmen of een ander project doen. Toen ik er voor het eerst kwam om onderzoek te doen, was mijn eerste boek nog niet uit en vonden ze het prima. Ze geloofden niet dat het iets uit zou maken of ik er wel of niet over zou schrijven. Toen bleek dat De vrouw van de tijdreiziger een groot succes was, begonnen ze zich wel een beetje zorgen te maken. Maar ze zijn erg aardig gebleven. Ze hebben nu wel bezoekers die naar aanleiding van mijn boek komen maar ze vinden het niet zo erg. De beheerder ziet liever alleen familieleden van de overledenen op de begraafplaats, maar de toeristen zijn nodig om geld in het laatje te brengen.’

Sprookjesachtig
Door de sprookjesachtige sfeer rondom de begraafplaats, de oude huizen en de excentrieke personages, lijkt De tweeling van Highgate soms meer een negentiende eeuwse roman dan een boek uit de eenentwintigste eeuw. En dat was precies de bedoeling, legt Audrey uit: ‘Ik wilde een negentiende eeuwse Britse roman schrijven. Ik haal veel inspiratie uit de boeken van Henry James en Wilkie Collins. Portrait of a lady van Henry James gaat over een Amerikaanse vrouw die naar Engeland komt en niet weet hoe ze zich daar moet gedragen. Dat idee komt in De tweeling van Highgate ook terug.

Naakt in Amsterdam
Een van de personages in De tweeling van Highgate heet Marijke de Graaf. Stukjes van de roman spelen zich af in Amsterdam en er komen ook veel Nederlandse zinnetjes in voor. Audrey vertelt over haar band met Nederland: ‘Ik was in 1985 voor het eerst in Europa en omdat ik destijds een Nederlands vriendje had, begon ik mijn reis in Nederland. Amsterdam vond ik gelijk een magische en fantastische plek. Ik heb daar een tijdje gelogeerd bij vrienden in de Jordaan, in een appartement dat erg lijkt op dat van Marijke in het boek.’

Audrey maakte daar vreemde dingen mee. Ze was pas 21 en ze had nog nooit gereisd. ‘Mijn vrienden in de Jordaan zeiden op een gegeven moment: ga je mee naar de sportschool? Dat bleek een kraakpand te zijn dat volledig was omgebouwd tot een sauna voor homo’s. Daar zat ik dan, naakt, met een stel oudere mannen om me heen in een kraakpand in Amsterdam. Ik dacht toen: “Ik weet niet waar ik ben, ik ken deze mensen niet, maar wat er ook gebeurt: ik doe gewoon alsof ik het allemaal snap”.’ Ze kan er nu hartelijk om lachen en kijkt met een glimlach terug op die tijd. Audrey heeft geen relatie meer met haar toenmalige Nederlandse vriend, maar ze zijn altijd vrienden gebleven. ‘Hij heeft mij geholpen met alle Nederlandse dingen in het boek. Hij is ook met mij meegereisd naar Amsterdam dit keer. We gaan morgen bij zijn moeder in Arnhem eten!’

Geen schema’s
Audrey is bij dit boek dus begonnen met een locatie en een paar personages, niet met een idee voor een verhaal. Het duurde viereneenhalf jaar voordat ze dit boek afhad. Dit kwam voornamelijk omdat ze druk was met de promotie van De vrouw van de tijdreiziger en omdat ze onderzoek deed in Londen. ‘Als je constant met van alles en nog wat druk bent, heb je geen tijd om rust te nemen en er goed over na te denken,’ aldus Audrey. Ze schrijft niet volgens bepaalde regels: ‘Ik heb nooit een schema of een plan per hoofdstuk. Ik schrijf voornamelijk ’s avonds en als ik in mijn hoofd heb waar het verhaal heengaat, kan ik langere tijd achter elkaar schrijven. Maar als ik geen idee heb, laat ik het met rust en ga ik iets anders doen. Als ik het probeer te forceren, wordt het niets.’

Inspiratie
Haar inspiratie haalt Audrey voornamelijk uit haar jarenlange carrière. Audrey is al dertig jaar werkzaam al
s kunstenares, en de laatste jaren ook als schrijver. Ze schrijft en schildert nu over thema’s die ze al jaren in haar hoofd heeft. Natuurlijk wordt ze geïnspireerd door anderen, maar ze vindt het belangrijk om een eigen stijl te vinden: ‘Aan het begin imiteer je veel, maar als je beter wordt, lukt het je om dingen te maken die mensen verrassen. Ik werk binnen een traditie die mij helpt en voedt, maar ik ben wel in staat om iets nieuws en anders te creëren.’
Audrey leest veel. Ze houdt van negentiende eeuwse romans maar ze leest ook veel nieuwe boeken: ‘Ik ben dol op Kelly Link, een Amerikaanse Science Fiction schrijver. Haar beste verzameling korte verhalen heet Magic for beginners.

Het beste boek ooit geschreven? Dat vindt Audrey altijd een moeilijke vraag: ‘Mensen vragen wel eens wat ik mee zou nemen naar een onbewoond eiland. In dat geval zou ik een dik boek meenemen zoals In de ban van de ring of Jonathan Strange & Mr. Norrellvan Susanna Clarke. Ik vind stijl en vorm erg belangrijk in een boek maar ook het inlevingsvermogen en de fantasie van een auteur.’

Graphic novels
De tweeling van Highgate is Audrey’s tweede roman, maar ze publiceert ook graphic novels.
Een serie die onlangs in de Britse krant The Guardian is gepubliceerd, The Night Bookmobile, komt binnenkort uit als stripboek. De vrouw van de tijdreiziger zou eerst ook een striproman worden maar dat bleek te moeilijk. ‘Stripromans kosten erg veel tijd. Ik heb binnen een paar seconden opgeschreven hoe een kamer eruit ziet, maar het duurt minstens een half uur om dat te tekenen. Ik vind schrijven en tekenen allebei leuk. Waar ik voor kies, ligt eraan wat ik de beste manier vind om een idee over te brengen.’

Nieuwe roman
Op het moment werkt Audrey aan een nieuwe roman, getiteld The Chinchilla girl in exile, gebaseerd op een kort verhaal dat ze eerder schreef. ‘Het gaat over een meisje van negen dat lijdt aan hypertrychose, een aandoening waarbij je hele huid bedekt is met haar. Ik vind het interessant hoe mensen je behandelen als je er anders uitziet. Ook wil ik schrijven over hoe hard kinderen kunnen zijn en hoe onmenselijk sommige mensen worden behandeld.’